مقدمه

آدمی، فرایند زیستی خود را در خانواده آغاز می‌کند و این نهاد، کارکردی بنیادی در تربیت و پرورش آدمی دارد. از این روی یکی از دغدغه‌های والدین، تربیت فرزند است. غالبا والدین در زمینه تربیت فرزند با چنین پرسش‌هایی روبه رو هستند:

• تا چه اندازه خانواده در تربیت فرزند نقش دارد؟
• تا چه اندازه این امر ضروری است؟ از چه زمانی باید آن را آغاز کرد؟
• شیوه درست آن چگونه است؟
• اسلام در زمینه تربیت فرزند چه دیدگاهی دارد؟

زمان آغاز تربیت

یکی از مباحثی که در تربیت دینی مهم است، زمان شروع آن است. آن چه در آموزه‌های دینی در مورد انسان وارد شده و مورد اذعان علمای علم روان شناسی هم می‌باشد، این است که انسان در سن کودکی، استعداد و قابلیت قبول هر امری را اعم از خوب و بد دارد. هر امری به او عرضه شد و او قبول کرد، تا آخر به همراه او خواهد بود و البته که در او ماندگار هم خواهد شد. همان گونه که پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) می‌فرمایند: «مَنْ تَعَلَّمَ فِی شَبَابِهِ کَانَ بِمَنْزِلَهِ الرَّسْمِ فِی الْحَجَرِ وَ مَنْ تَعَلَّمَ وَ هُوَ کَبِیرٌ کَانَ بِمَنْزِلَهِ الْکِتَابِ عَلَی وَجْهِ الْمَاء؛ کسی که تعلیم ببیند در جوانی، این تعلیم به منزله کندن روی سنگ است (به این معنا که ماندگار می‌باشد) و کسی که تعلیم ببیند در بزرگسالی و پیری، به منزله کشیدن چیزی روی آب است که بلافاصله از بین می‌رود»

چگونگی تربیت دینی

رسول خدا(ص) چهار راهکار برای تربیت فرزندان معرفی می‌کنند.

•  پدر و مادر ابتدا خود عامل به خیر و خوبی باشند. در خانه‌ای که پدر و مادر به واجبات، محرمات و حلال و حرام توجه نمی‌کنند یا به نماز اول وقت اهمیت نمی‌دهند نباید انتظار داشته باشند که فرزندانشان دینی تربیت شوند. وی خاطرنشان کرد: والدین باید صداقت، رفاقت، تدین و مهربانی و اهل عمل بودن به خیر و خوبی‌ها را از خود نشان دهند. بنابراین خوشا به حال پدر و مادری که دین را شوخی نگیرد و آن را در عمل به فرزندانش بیاموزد.

•  فرزندانتان را متذکر خدا قرار دهید و این به معنی تسبیح دادن به دست فرزند نیست، بلکه باید بستر خانواده بستر ذکر و یاد خدا باشد و یاد خدا به طوری در آن خانه قوی باشد که کسی جرأت گناه نداشته باشد.
• راهکار سوم این است که فرزندانتان را امر به معروف و نهی از منکر کنید و بدانید با که می‌رود، کجا می‌رود و چه می‌کند. اما فرزندی که ازدواج کرد و رفت تلاش نکنید سلیقه‌ها و نظراتتان را به او تحمیل کرده و زندگی او را خراب کنید بلکه به آنها نظر مشورتی بدهید زیرا امر به معروف باید همراه با رفاقت باشد.
•  راهکار دیگر رفیق بودن پدر و مادر با فرزندانشان است. کلید تربیت یک کلمه است و آن اینکه با فرزندانتان رفیق شوید و نگذارید قبل از شما کسان دیگری با آنها رفیق شوند.

در خانه‌هایی که دینداری پررنگ می‌شود شهدایی همچون شهدای انقلاب اسلامی و دفاع مقدس تربیت می‌شوند