استان البرز سی و یکمین استان ایران است. در جلسهٔ هیئت دولت در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۸ لایحهٔ تأسیس این استان به تصویب رسید و به مجلس شورای اسلامی فرستاده شد. در ادامه با تصویب نمایندگان مجلس شورای اسلامی در تاریخ ۱۳۸۹/۴/۷ استان البرز بطور رسمی شکل گرفت. در این طرح پیشنهادی کرج به عنوان مرکز استان درنظر گرفته شده‌است.

البرز در زبان باستانی به شکل «هَربُرز » بوده است. در این کلمه «هر » به معنای کوه و «برز » به معنای بلندی آمده است. به موقعیت جغرافیایی استان البرز روی نقشه ایران توجه کنید: کوچک ترین استان ایران که نام آن برگرفته از مرتفعترین رشته کوه های کشور است، با مساحت ۵۱۲۵ کیلومتر مربع، کمتر از نیم درصد حدود ۰/۳۱ درصدر از وسعت کشور را به خود اختصاص داده است.

موقعیت جغرافیایی

استان از شمال به استان مازندران ؛ از جنوب به استان مرکزی ؛ از غرب به استان قزوین و از شرق به استان تهران محدود می شود . این استان در جنوب ارتفاعات البرز مرکزی واقع شده و نوسانات ارتفاعی در آن زیاد است. لذا آب و هوای استان متاثر از عامل ارتفاع می باشد. ارتفاعات البرز مهمترین نقش را در شکل گیری اقلیم های استان به عهده دارد استان البرز در فصول سرد سال متاثر از سیستم های شمالی و شمال غربی و غربی ویژه جنوب غربی بوده و ریزش های آن متاثر از فعالیت این سیستم ها می باشند . بارندگی های این منطقه از ماههای مهر وآبان آغاز و تا اواسط اردیبهشت ماه ادامه می یابد.

پهنه استان شامل: شهرستانهای ساوجبلاغ- کرج – نظر آباد و شهر هاو بخشهای اشتهارد –آسارا –طالقان –چارباغ  چندار–تنکمان  وشهرهای فردیس- محمدشهر- کمال شهر – ماهدشت- مشکین دشت – گرمدره -کوهسار و   شهر جدید هشتگرد میباشد.که با توجه به موقعیت بسیار استراتژیک بعنوان چهارراه غرب و شمال کشور محسوب میشود که نقطه اتصال راه ترانزیتی ۱۷استان پر جمعیت کشور است و از لحاظ جمعیتی حدود ۵/۲میلیون نفر در این استان ساکن میباشند که در مقایسه با جمعیت کشور در آخرین آمار سال ۱۳۸۹ حدود ۵ % از جمعیت کل کشور را شامل می شود.

استان البرز در دامنه های جنوبی سلسله جبال البرز قرار گرفته است. این بخش از ارتفاعات البرز مرتفع ترین قلل البرز را به خود اختصاص داده است. ارتفاعات کندوان و کوههای طالقان در شمال و شمال غربی استان تا محل تلاقی رودخانه الموت به رودخانه طالقان کشیده شده و به مثابه دیواری عظیم دو اقلیم شمال و جنوب ارتفاعات البرز را از یکدیگر متمایز نموده است.

از دیگر عوامل موثر بر اقلیم یک منطقه عرض جغرافیایی است که به سبب محدودیت گستردگی عرض جغرافیایی در استان البرز تاثیر آن بر اقلیم استان از این جهت محدود می باشد.

منابع آب به عنوان یک فاکتور مهم در شکل گیری اقلیم هر منطقه مورد ارزیابی قرار می گیرد که خود به سه دسته آبهای سطحی ؛ آبهای زیززمینی وسدها دسته بندی می شود .در بخش نخست رودخانه های استان قرار دارند که مهمترین آنها عبارتند از کرج و طالقان رود. در بخش دوم آبهای زیر زمینی قرار دارد که در اشکال چاهها و قنات و چشمه ها مورد بهره برداری قرار گرفته و به تغییر سیمای اقلیمی استان کمک می نمایند . سومین قسمت از منابع رطوبتی استان را سدها تشکیل می دهند که مهمترین آنهاسد امیرکبیر و سد طالقان می باشد که هریک با آبیاری بخش وسیعی از زمینهای اطراف خود در رویش و پوشش گیاهی استان و در نتیجه اقلیم استان اثر می گذارد.